İki Tutam Saç: Dersim'in Kayıp Kızları
Kürtlerin, Zazaların, Türkmenlerin, Ermenilerin beraberce yaşadığı, dağlarla çevrili bir yurt. Çoğunluğu Alevi Kızılbaş olan halkıyla, her taşın ve dağın, suyun ve ağacın kutsal sayıldığı, kültürü derinlere kök salmış bir yuva.
Cumhuriyet Hükümeti, 1937-38 yıllarında Dersime; medeniyet götürme; adı altında bir harekat düzenledi. Ve bu harekat, fetih duygusuyla yapıldı.
Dersim;de olanlar son zamana kadar yüksek sesle konuşulmadı. Dersim Katliamı, yutkunması zor bir sözcüktü hep. Açığa çıkan belgelere göre 13.000;den fazla insan öldürülmüş, 12.000 civarında insan sürgüne gönderilmişti. Kurbanların sayısı hala kesinleşmedi;
Harekat sonrası rütbeli asker ailelerine ve eşrafa pay edilen kızları ise ailelerinden başka kimse merak etmedi;
2005 yılında;isyan; olarak bilinen Dersim Katliamına dair araştırmaya başladığımızda henüz hiçbir şey bu kadar net değildi. Dersim; 38 sürecinin ve katliamın niteliğini belirlemek ve yeni bir tanımla yapma ihtiyacı vardı. Resmi tarih tezine karşın halkın gerçek tarihini açığa çıkararak tarihin yeniden yazımına katkıda bulunmayı amaçlıyorduk. Katliamın yaşayan tanıkları ve mağdurlarıyla röportajlar yapmaya başladığımızda; kayıp kızlar; gerçeğini bizde bilmiyorduk. Kadınlı, erkekli yaklaşık 150 katliam tanığı ve mağduruyla yaptığımız; görüntülü sözlü tarih çalışması; kapsamında sürecin niteliğini açığa çıkaracak bir soru sorduk. Dersim 38 de kadınlara ve çocuklara ne yapıldı? Biliyorduk ki bu sorunun yanıtı bizi yeni bir bilgiye ve yeni bir tanımlamaya götürecekti.
Dersimin Kayıp Kızları bir soruyla ortaya çıktı ve bir belgesel filme dönüştü. O belgesel film ise isyan olarak bilinen Dersim 38 in aslında bir katliam olduğunu açığa çıkardı. Deyim yerindeyse 2009 yılında Dersim tartışmalarını başlatan işaret fişeği oldu.
Cumhuriyet Devletinin karakutusunun kapağı açılmış oldu. Böylelikle 38 katliamından sonra ilk kez Dersim Gazete manşetlerine taşınmış oldu.
Devletin tek dil, tek din ve tek millet yaratmak amacıyla gerçekleştirdiği Dersim hareketı sadece katliamla sınırlı kalmaz. Türkleştirmek ve Sünnileştirmek amacıyla köklerinden koparılan Dersimin kız çocuklarının bir kısmı; yatılı okullara yerleştirilir, diğre kısmı ise katliama katılan rütbeli askerlere pay edilir.
İlkel ve vahşi olarak tanımlanan Dersim kızlarının kılık kıyafetleri değiştirilerek asimilasyonun ilk adımı atılır Sonra dilleri, inançları, kimlikleri ve bütün yaşamları değiştirilir… “Medeniyete kazandırmak” amacıyla köklerinden koparılan bu kızların hemen hiç biri, kaldıkları evlerde medeni haklardan yararlandırılmamış ve okullara gönderilmemiş olması bize “medeniyetle anlatılan şeyin ne olduğu hakkında da yeterince fikir vermektedir…
Türkiyenin 30 ilinde ve Avrupa'da yaklaşık 4 yıldır devam eden Dersimin kayıp kızları araştırmasının ürünü olan İki Tutam Saç-Dersimin Kayıp Kızları belgesel filmi iki öyküden oluşmaktadır.
Bu kızlardan bazıları, silik anıların peşine düşerek köklerine dönebildi;
Fatma ve Huriye, amca torunları... Biri, köklerinden koparıldıktan 10 yıl, diğeri 65 yıl sonra ailelerine kavuşan Dersim Katliamının tanıkları yıkılan dünyalarını, köklerinden ve ailelerinden koparılışlarını ve kayboluşlarını Götürüldükleri evlerde karşılaştıkları sorunlarını, bu evelerden kaçma düşünceleri ve kaçışlarını, isyanlarını, çaresizliklerini Dramatik ve travmatik yaşamlarını, ilişkilerini, sevinçlerini, üzüntülerini ve öfkeli hüzünlerini 70 yıl sonra buluştuklarında anlattılar...
Ama bazıları, geriye iki tutam saç bırakarak hiçliğe karıştı. Aileler, hiç dinmeyen bir hasretle kayıp kızları aramaya devam ediyor;
Şemsi ile Sakine, amcakızları 1938de köklerinden koparıldığından beri aileleri tarafından aranıyorlar. Anne ve babalarının son nefeslerine kadar hasretlerini çektikleri kızlarını arama sorumluluğu, kardeş Şemsi ve Erdalın omuzlarında Ellerinde, onlardan geriye kalan iki tutam saçla hasretin dineceği günü bekliyorlar...
Barcode: 8697404668886
Süre (dakika): 60
Altyazı: Almanca, İngilizce
Basım Tarihi: İstanbul / 2012 - Ocak
Konu: Türkçe Film - Belgesel
